Szkolnictwo średnie ogólnokształcące Lublina w latach 1918-1939
  • Wydanie: pierwsze
  • Miejsce i rok: Lublin, Norbertinum, 2013
  • Objętość: 197, [1] s. + 20 s. fot.
  • Format: 147 x 208 mm
  • Oprawa: miękka klejona
  • ISBN: 978-83-7222-495-8
  • SERIA: Biblioteka Pedagogiczna
  • Cena zbytu: 30.00 PLN
  • Cena promocyjna: 20.00 PLN
  • Status: Książka dostępna

Dysertacja jest próbą spojrzenia na szkolnictwo średnie ogólnokształcące Lublina, stolicy regionu, który w dwudziestoleciu międzywojennym był jednym z bardziej zapóźnionych w całym państwie. Autor wykorzystał źródła urzędowe i ówczesną prasę. Zgłębiając problemy, z jakimi borykała się ówczesna szkoła średnia, rozejrzał się szerzej w spuściźnie pisarskiej na jej temat. Przedstawiając tło i środowiska, w jakich funkcjonowała szkoła średnia ogólnokształcąca w Lublinie, sięgnął również do pamiętników i literatury pomocniczej. Trzeba dodać, że szkołę traktuje nie tylko jako miejsce nauczania, ale także jako narzędzie kształtowania człowieka. Nie stawia nauczyciela na pierwszym miejscu. Równolegle portretuje całe społeczeństwo, które angażowało się w proces wychowawczy. To ono dbało o zapełnienie ławek szkolnych, nie zawsze jednak mogło zaopatrzyć najbiedniejszych uczniów w niezbędne rzeczy do nauki i odpowiednią do pory roku odzież, zapewnić im podstawowe wyżywienie.
Taki sposób ukazywania historii szkolnictwa ma swoje zalety. Szkoła traktowana jest nie jako instytucja respektująca wymogi prawa i funkcjonująca jako jedna ze struktur nowoczesnego państwa (choć i ten aspekt pojawia się w pracy ks. Wocha), ale na pierwszy plan wysuwa się jej funkcja społeczna jako kuźni cywilizacyjnej, sięgającej swym wpływem daleko poza klasy szkolne: do rodzin, do mentalności wielu ludzi myślących wówczas kategoriami doraźnego zysku kosztem zaniedbań w umożliwieniu dziecku dobrego startu życiowego.
Ważnym walorem omawianego tu studium jest udokumentowanie postępującego w Polsce w latach 1918-1939 awansu cywilizacyjnego. Szkoła była wtedy ogromnie twórczym czynnikiem nie tylko w stosunku do dzieci i młodzieży, ale także do ich środowisk rodzinnych. Upowszechniała zrozumienie ogromnej roli oświaty w procesie przygotowania młodego pokolenia do dorosłego życia. Młodzież kształcono i wychowywano w duchu przywiązania do ojczyzny, w poczuciu obowiązku służby dla niej i obrony jej granic, jej niepodległości i suwerenności. Wolną Polskę ukazywano jako wielką wartość. Podkreślano, że należy ona do kultury zachodniej, co na Lubelszczyźnie, obejmującej teren dawnego zaboru rosyjskiego, było szczególnie ważne po długich latach intensywnej carskiej indoktrynacji młodzieży.

Ks. prof. dr hab. Edward Walewander, fragm. Przedmowy

 

Streszczenie

Praca stanowi próbę przedstawienia stanu i funkcjonowania szkolnictwa średniego ogólnokształcącego w Lublinie w latach 1918-1939. Rozprawa dotyczy szkół zarówno państwowych, jak i prywatnych, płatnych i nieodpłatnych, męskich, żeńskich i koedukacyjnych, kształcących katolików, młodzież wyznania mojżeszowego oraz pozostałych młodych ludzi bez względu na wyznawaną przez nich religię. Temat pracy został ujęty w sześciu rozdziałach i ma układ problemowo-chronologiczny. W poszczególnych rozdziałach omówiono: tradycje szkolnictwa średniego ogólnokształcącego na Lubelszczyźnie do czasu odzyskania niepodległości, zagadnienia związane z kształtowaniem się sieci szkolnictwa średniego w dwudziestoleciu międzywojennym, problemy organizacyjne szkolnictwa, jego kontekst administracyjny, społeczny, materialny. Wiele uwagi poświęcono uczniom, nauczycielom oraz losom niektórych absolwentów, jak również sylwetkom osób zasłużonych dla rozwoju szkolnictwa w tym mieście.

Summary

The present work attempts to present the state and the functioning of secondary education in Lublin in 1918-1939. The dissertation concerns both state and private educational institutions, fee-paying and state-funded, single- or mixed-sex, educating Roman Catholics, Jews and other young people regardless of their religion. The subject of the work had been discussed in six chapters in a problematic-chronological order. Particular chapters concern: the traditions of secondary education in Lublin region since regaining independence, the issues concerning the formation of the secondary education network during the interwar period, the organizational problems of the school system, its administrative, social and material context. The work dedicates a lot of attention to students, teachers, and the further history of some of the graduates, as well as the profiles of those dis-tinguished for the development of the educational system in Lublin.

Spis treści

Przedmowa (Ks. prof. dr hab. Edward Walewander)
Wstęp

Rozdział I: Szkolnictwo średnie na Lubelszczyźnie w przededniu odzyskania
niepodległości
1. Stan szkolnictwa
2. Podstawy prawne
3. Specyfika szkolnictwa średniego

Rozdział II: Sieć szkół
1. Szkoły państwowe
2. Szkoły prywatne

Rozdział III: Struktura i organizacja
1. Kontekst społeczny
2. Warunki materialne
3. Program dydaktyczno-wychowawczy
4. Znaczenie reformy jędrzejewiczowskiej

Rozdział IV: Uczniowie
1. Pochodzenie
2. Warunki materialne młodzieży
3. Organizacje i stowarzyszenia społeczne i religijne

Rozdział V: Nauczyciele
1. Pochodzenie i kwalifikacje
2. Aktywność społeczno-kulturalna

Rozdział VI: Wpływ lubelskiego szkolnictwa na życie intelektualne i kulturalne
miasta i regionu
1. Losy absolwentów
2. Grono pedagogiczne
3. Zasłużeni dla rozwoju szkolnictwa ogólnokształcącego w Lublinie

Zakończenie

Wykaz skrótów
Bibliografia
Streszczenie
Summary
Spis tabel

więcej o książce
zwiń
Polecane

Wspomnienia z posługi duszpasterskiej wśród deportowanych do Kazachstanu.

Zbiór opowiadań, których motywem przewodnim jest emigracja i związane z nią dylematy życiowe bohaterów.

Felietony i eseje o jagiellońskim duchu miasta Lublina

Książka o dojrzewaniu do ojcostwa