Wybór, wstęp i opracowanie Waldemar Michalski
Biblioteka Siedemsetlecia
Wydanie zmienione i uzupełnione Lublin: Wschodnia Fundacja Kultury „Akcent”, 2015 Objętość 452, [1] s. Format 140 x 220 mm Oprawa twarda szyta ISBN 978-83-925993-6-4
[ Antologia poezji ]
O książce
Antologia Pięć wieków poezji o Lublinie jest wyborem najciekawszych i najbardziej wartościowych wierszy pisanych z myślą o Lublinie, mieszkających lub goszczących w tym mieście ludziach, wreszcie o lubelskich wydarzeniach, zabytkach, dzielnicach, parkach, placach, ulicach, a nawet pojedynczych domach. Z kilkuset wierszy różnych twórców (od Kochanowskiego po najmłodszych poetów współczesnych) wybrano prawie 250 tekstów będących dziełem niemal 150 autorów. W książce zamieszczono liryki poetów zauroczonych naszym miastem: tych znanych lub już zapomnianych; obecnych w słownikach i podręcznikach lub tylko drukujących swe wiersze okazjonalnie w czasopismach (szczególnie z wieku XIX). Są też wiersze poetów młodych – debiutantów tworzących bardzo interesującą poezję. W książce uwzględniono ponadto „lubelskie” wiersze poetów z Niemiec (Christiana Heckla), Ukrainy (Mykoły Jakimczuka), Węgier (Istvána Kovácsa), Izraela (Haliny Birenbaum), USA (Anny Frajlich). Zamieszczono też tłumaczenia „lubelskich” utworów poetów żydowskich piszących w jidysz (Arona Cajtlina, Jakuba Glatsztejna i Moszego Szulsztajna). Antologia jest owocem wielu lat pracy i żmudnego poszukiwania tekstów, często ukrytych w starych księgach, czasopismach czy nawet archiwalnych rękopisach. Bez księgozbiorów lubelskich bibliotek (KUL, UMCS oraz Biblioteki im. Hieronima Łopacińskiego) książka ta nie miałaby szans zaistnienia w takiej postaci, w jakiej udało się ją stworzyć. Miłość do miasta niejedno ma imię. Poprzez fraszkę, żart, satyrę czy wiersz liryczny poeci przekazywali swoje emocjonalne zespolenie z tym, co lubelskie, własne i piękne. Wiersze bowiem wyrażają radość wspólnego odkrywania różnobarwnej mozaiki życia grodu nad Bystrzycą, w którym spotykali się i mieli wiele do powiedzenia królowie, uczeni, kupcy, a nawet... diabły. Nade wszystko uroda miasta i charakterystyczny genius loci od wieków sprawiały, że Lublin stał się miastem poetów. Łatwo tu o wiersz, piosenkę czy legendarną opowieść. Od Jana Kochanowskiego do Józefa Czechowicza, od Sebastiana Fabiana Klonowica do Józefa Łobodowskiego życie miasta splata się w wieniec poezji i historii. Lublin – położony na pograniczu, u progu Kresów – od wieków stanowi pomost między Zachodem a Wschodem; jest miejscem, gdzie kwitną współpraca i sąsiedzka solidarność nie tylko w kwestiach polityki czy ekonomii, ale przede wszystkim w dziedzinie nauki i sztuki. Kaplica zamkowa – gotycka w architekturze, bizantyjska w wystroju – jest tego znamiennym (i niejedynym) przykładem. Także poezja dokumentuje te sprawy w ciekawych obrazach. Warto pamiętać, że to Józef Łobodowski w najtrudniejszych czasach wszelkiego rodzaju nacjonalizmów pierwszy podawał rękę do zgody i współpracy Ukraińcom, a poeta niemiecki Christian Heckel w Lublinie znalazł przyjaciół i – jak sam pisze – „bratnie poetyckie dusze”.
Spis treści
Lublin w poezji – poezja w Lublinie Lublin in poetry – poetry in Lublin
I. Z poezji staropolskiej
Jan Kochanowski: Do doktora Montana; In willam Dąbrowitiam; Na wieś Dąbrowicę; Proporzec, albo Hołd Pruski Sebastian Fabian Klonowic: Roxolania; Philtron Jan Ponętowski: Sejm Walny Koronny Lubelski przez J. K. M. złożony 1569; Majestat Daniel Bratkowski: O zegarze lubelskim; Lublin-siostra Ignacy Krasicki: Monachomachia, czyli Wojna mnichów; Opisanie podróży z Warszawy do Biłgoraja w liście do księcia Stanisława Poniatowskiego. Wierszem i prozą
II. Z lat niewoli i konspiracji
Wincenty Kamieński: Przypadki lubelskie Kajetan Koźmian: Oda w dzień uroczystości zawieszenia orłów francuskich w Lublinie; Stefan Czarniecki. Poemat w 12 pieśniach Edmund Znatowicz: Trudno cię nie lubić Maria Konopnicka: Lubelskiej młodzieży z podzięką i pozdrowieniem Ewelina Braniec: Spacery lubelskie Paweł Kośmiński: Obrazki lubelskie Władysław Barwicki: Lublin w pieśni; Brama Krakowska; Brama Trynitarska; Zamek
III. Od nadziei do wolności
Franciszka Arnsztajnowa: Brama Krakowska; Rynek; Grodzka ulica; Wiatr nocny na placu Starej Fary; Na Olejnej; Na Korcach; Pod kościołem oo. Misjonarzy na Zamojskiej; Tobie śpiewam, Lublinie Helena Pielesz Kwapiszewska: Pomnik grunwaldzki w Lublinie Elżbieta Popowska z d. Platerówna Zyberk: Lublin; Dymy Wanda Jagienka Śliwina: Panorama Lublina; Rapsod lubelski; Kościoły w Lublinie Zenon Waśniewski: Lublin Jakub Glatsztejn: Lublinie, moje święte miasto; Umarli nie chwalą Boga Franciszek Lipiński: Lublin Aron Cajtlin: Dzieci z Majdanka Ewa Szelburg-Zarembina: 2 razy Lublin Zofia Lipińska: Lublinowi Józef Czechowicz: Autoportret; Lublin z dala; Muzyka ulicy Złotej; Kościół Świętej Trójcy na zamku; Księżyc w rynku; Ulica Szeroka; Wieniawa; Cmentarz lubelski; Zimowe uroki Helena Platta: Dachy Lublina; Gołębie nad miastem; Kwiaciarki lubelskie; Grusza na Starym Mieście Czesław Dobek: Lublin i ja Stanisław Jerzy Lec: Z kartek notatnika polowego Józef Łobodowski: Ballada lubelska Stanisław Piętak: Lublin 1944 roku Leon Pasternak: Czterdziesty czwarty Mosze Szulsztajn: Widziałem górę Henryk Domiński: Wspomnienie o Lublinie Wacław Mrozowski: Przypomnienie Stefan Wolski: Widok z Lublina; Lublin 1939; Elegia na temat Majdanka Ignacy Igoń Gąsiorowski: Lublin Wacław Iwaniuk: Czterdzieści cztery lata temu; Dziś mogę o tym mówić; Kocham cię moje lubelskie Jeruzalem Jan Huszcza: Dzień wolności w Lublinie; Lublin z daleka Jan Koprowski: Wiersze lubelskie; Majdanek 1951 Jerzy Hordyński: Pieśń o Majdanku Anna Kamieńska: Lublin 1942; Ulica Zygmunt Mikulski: O moim mieście; Latarnie na placu Litewskim Jan Nagrabiecki: Majdanek Jerzy Pleśniarowicz: Lublin kiedy we mgle Grażyna Chrostowska: Wracam co dzień Julia Hartwig: Lublin 1946; Elegia lubelska Mikołaj Bieszczadowski: Szkice lubelskie Tadeusz Kubiak: Lublin Anna Beata Chodorowska: Miejsce urodzenia Matylda Wełna: Madrygały z Koziego Grodu; Żywe ślady; Wiosenny Lublin; Świątynie Longin Jan Okoń: Żeby tak zawsze; Czechowicz Halina Birenbaum: Ona tam czekała... na Majdanku Stanisława Burda: Gród z koziołkiem w herbie Kazimierz Łojan: Legenda mojego miasta Ryszard Liskowacki: W zmierzch lubelski Anna Mrkowa: Lubelskiej Starówce; Lublin wieczorem Józef Wiesław Zięba: Dedykacja z Lublina Jerzy Jedziniak: Moja ulica Jerzy Księski: Horyzonty miasta; Na ulicy Złotej; Najszersza ulica; Pierwsze skrzypce Zbigniew Strzałkowski: Apokryf o mieście Lublinie; Otwieram miasto Tadeusz Chabrowski: Lublin Zbigniew Stawecki: Trzej Królowie w Lublinie Elżbieta Cichla-Czarniawska: Tajemniczy fresk lubelski Edward Franciszek Cimek: U Matki Bożej Płaczącej w Lublinie Wiesław Kulikowski: Lublin Zbigniew Falkowski: Ulicami Lublina; Majdanek Jerzy Gutowski: Pejzaż miasta; Plac Litewski w Lublinie Stanisław Popek: Impresje jesienne; Pytania Bronisława Fastowiec: Lublin – miasto z Chagalla Kazimierz Liszcz: Lublin – białe święta Edward Stachura: Bójka w L. Andrzej Tchórzewski: Lublin – ulica Podwal; Ślad staromiejski Jerzy Łabęcki: Krakowskie Przedmieście Waldemar Michalski: Poezja Starego Miasta; Wąwozy na Czechowie; Z dziennika Franciszki A. Zdzisław Toczyński: Bardzo krótki poemat o Lublinie Krzysztof Krejckant-Ożarski: Lublina pentaptyk
IV. Z wierszy nowych
Stanisław Klimaszewski: Andrzejowych fresków objawienie w kaplicy św. Trójcy na lubelskim zamku Ryszard Kornacki: Lublin – noc w śniegu; Lubelska aria; Miasto moje; W oczach dziecka; Wspominanie Tadeusz Kwiatkowski-Cugow: Noris Stanisław Andrzej Łukowski: Na Krakowskim przed zmierzchem; Kośminek z lotu ptaka Janusz Olczak: Czechów Aleksander Rozenfeld: Poemat o mieście Lublinie Anna Frajlich: W Lublinie Maria Ballod: Lublin Maria Duławska: Jesienny Lublin Maria Józefacka: Idylle lubelskie Michał Korzan: Zwiedzając Majdanek Wacław Tkaczuk: W jakim to mieście? Włodzimierz Niedźwiadek Sanecki: Od cieśli lubelaka Alina Jahołkowska: Lublin – miastem miłości Józef F. Fert: Okoliczniki lubelskie Istvan Kovacs: Miasta polskie – węgierskim okiem Henryk Józef Kozak: Ballada o placu Litewskim; Przemykam przez plac Litewski; Józef Czechowicz z cokołu nieopodal poczty w Lublinie Bohdan Zadura: 2 x Sławinek Stefan Aleksandrowicz: Dwie strofy o Lublinie Henryk Makarski: Piosenka o siedmiu dniach wiosny w lubelskim Ogrodzie Botanicznym; Moje miasto Dominik Opolski: Rok światła. Lublin Maria Szczęsna: Moje miasto Janusz Adamczyk: Rajskie pagórki; Szczęśliwa ulica Marian Janusz Kawałko: Miasto Zofia Nowacka-Wilczek: Zaliczenie do zbioru; Gdzie ks. Wacław Oszajca: Notatnik lubelski Stanisław Żurek: Bombardowanie Lublina; 3 maja stanu wojennego Marian Stanisław Hermaszewski: Hymn do Matki Bożej Królowej Polski w katedrze lubelskiej; Plac Litewski Adam Wiesław Kulik: Miasto – miraż Zbigniew Roman Gołębiowski: Zimowy dzień w mieście L. ks. Janusz Kozłowski: Epitafium na cześć księdza Piotra Ściegiennego spoczywającego na cmentarzu w Lublinie przy ulicy Lipowej Piotr Kobielski-Grauman: Dystychy lubelskie Magdalena Jankowska: Bogaty Lublin; Na Krakowskim Przedmieściu; Tu wolno dokarmiać; Na poligonie przy Wyrwasa Teodora Pikuła: Miasto moje Sławomir Rudnicki: Safo z Lublina ks. Jerzy Szymik: Koniec epoki; Lublin. Patrząc w górę Andrzej Namiota: Lublin o poranku; Obrazek z miasta I; Obrazek z miasta II Wojciech Próchniewicz: Lublin – nieznane miasto; Lubelski cmentarz; Słowo o Lublinie Henryk Radej: W lubelskiej katedrze Bogusław Wróblewski: Z dogmatów kieszonkowych: cmentarz przy Lipowej Urszula Gierszon: Lublin...; Ulice dzieciństwa; Tam gdzie mieszkam Mykoła Jakimczuk: Kartka z Lublina; Do pani Diany Anna Łyczewska: Trzy razy Lublin; Z Dominikańskiej; Też Lublin; Muzyka. Dzwonki na Złotej Ewa Mazur: Z psem na czechowskich górkach s. Urszula Michalak: Boskie początki Lublina; Lubelskie uliczki; Lubelski kościół zamkowy ks. Alfred Wierzbicki: Tajemnice miasta; W Bramie Grodzkiej; Tatary Artur Chlewiński: Młodo w Lublinie przedwcześnie na Starym Mieście Marek Danielkiewicz: Tryptyk lubelski Hanna Lewandowska: Mięta i czekolada Bogusław Michałkiewicz: Bilet powrotny do Lublina Christian Heckel: Lubelska winda Piotr Szewc: Lublin 1982 Marek Chorabik: Krakowskie Przedmieście – Lublin Jolanta Koziej: Frasobliwy z placu Peowiaków Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Piosenka lubelskiego utracjusza Andrzej Niewiadomski: Sławin. Zima; Ulica Weteranów. Ostatni dzień zimy Zofia Opałka: Siedem wzgórz Lublina Joanna Pawłat: Lublin okiem pilota; Tanka lublinianka; Tanka o osiedlu Nałkowskich Anna Maria Goławska: W Lublinie Marcin Czyż: Lubelskie pokoiki: Arachia Rafał Mieczysłavsky: Mój Lublin ks. Paweł Wojciech Maciąg: Rozmowa z Panią Płaczącą w katedrze lubelskiej Aleksandra Zińczuk: Interficio; Nie przenoście nam stolicy do lub i na Wojciech Dunin-Kozicki: ...system mechanicznie doskonały...; Małe lubelskie Joanna Hałas: Sen kamienicy; Nadejście nocy Marta Grzesińska: Moje rodzinne miasto Lublin Rafał Rutkowski: Audiencja
Nota edytorska
|