Danuta Mostwin
Wydanie I krajowe Lublin: Norbertinum, 2000 Objętość 217, [1] s. Format 125 x 195 mm Oprawa miękka klejona ISBN 83-7222-049-2
[ Powieść ]
O książce
Pierwsze krajowe wydanie debiutanckiej powieści Danuty Mostwin, opublikowanej w Londynie w 1958 roku. Literacka refleksja pierwszych kroków stawianych w nowej rzeczywistości i na nowym lądzie przez Autorkę i jej pokoleniową formację w Anglii, otwierająca epicką sagę emigracyjną. Autorka z dramatyczną ekspresją i dokumentalnym zacięciem kreśli literacki obraz polskiej emigracji. Ukazuje bolesne doświadczenia wyobcowania, podążający w ślad za nim problem tożsamości w dynamicznym, pożądliwie pędzącym naprzód rytmie Ameryki. Książka jest wnikliwym psychologicznym i socjologicznym studium sytuacji i psychiki emigranta, podanym w zbeletryzowanej formie. Jej stylistykę charakteryzuje oszczędność słów, operowanie skrótami myślowymi, fotograficzny układ obrazu, wierność szczegółu, koncentracja nad teraźniejszością – metoda here and now, przeniesiona z pracy społecznej, którą Autorka stosowała w swoim warsztacie pisarskim. Znakomite źródło wiedzy o losach ludzi, o których w PRL-u wiedzieli nieliczni, a propaganda przedstawiała ich jako zdrajców, którzy przedłożyli rozkosze życia na bogatym Zachodzie nad trudy odbudowy kraju po wojnie.
Fragment książki:
[...] Tak to powoli rozpływało się polskie wojsko. To, które miało wjechać w tryumfującym szyku do kraju. Mundury i szlify ustępowały miejsca czeladniczym fartuchom, a marzenia, niby ptaki o chorych skrzydłach, tuliły się przerażone i smutne. Odjeżdżali, rozpraszali się coraz bardziej, rozciągali poprzez cały świat nici niewidoczne, które do końca życia miały ich ze sobą wiązać. Jechali do Australii i Kanady, Argentyny i Wenezueli, do Brazylii i Afryki, we wszystkie zakątki Ameryki Północnej. Pozostawali w Londynie, w małych miasteczkach angielskich, szkockich, walijskich, we Francji i Italii, w Szwecji, Norwegii, Indiach, w Niemczech i Szwajcarii. Docierali do miejsc nieznanych, do zakątków egzotycznych, głodni przygody, nieświadomi, że unoszą w sobie zarazek choroby, która pożerać ich będzie i spalać, aż staną się jak liście jesienne nawiane obcymi wiatrami na obce pola i drogi. Powoli przestawali być ową armią buńczuczną i zdobywczą, turystami, którzy tylko na krótko, na chwilę odpłynęli do rodzinnego brzegu. Przekształcali się w twór nowy: emigrację drugiej wojny światowej, byłych żołnierzy i „'displaced persons”'.
O Autorce
Danuta Mostwin – urodzona 31 sierpnia 1921 r. w Lublinie, zmarła 11 stycznia 2010 r. w Baltimore. Pisarka, psycholog i socjolog. Jedna z największych pisarek polskich na emigracji, w latach 2006 i 2008 nominowana do Nagrody Nobla. W młodości przeprowadziła się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie uczęszczała do Gimnazjum im. Emilii Plater. W czasie okupacji hitlerowskiej rozpoczęła studia medyczne w Szkole Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego oraz na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. W czasie Powstania Warszawskiego była sanitariuszką i żołnierzem Armii Krajowej. W mieszkaniu, które zajmowała wraz z matką, mieścił się punkt przerzutowy „cichociemnych”. W lutym 1945 r. wyszła za mąż za Stanisława Bask-Mostwina, kuriera zrzuconego do Polski w maju 1944 r. Po upadku powstania warszawskiego znalazła się znów w Lublinie, gdzie kontynuowała studia medyczne na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. W grudniu 1945 r. musiała wraz z mężem uciekać z Polski przed prześladowaniami ze strony NKWD. Przez Czechosłowację, Niemcy, Belgię i Francję dotarła do Szkocji. W 1948 r. uzyskała absolutorium w Paderewski Hospital Medical School w Edynburgu. W 1951 r. wyemigrowała do USA i osiadła na stałe w Baltimore na wschodnim wybrzeżu USA. Na Katolickim Uniwersytecie w Waszyngtonie uzyskała dyplom magistra (MSW) ze specjalizacją w zakresie pracy klinicznej. Na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku uzyskała tytuł doktora (1971) po przedstawieniu napisanej pod kierunkiem prof. Margaret Mead rozprawy „The Transplanted Family. A Study of Social Adjustment of the Polish Immigrant Family to the U.S. after the Second World War” (wydanie książkowe w 1980 r., nagroda Fundacji Kościuszkowskiej). W latach 1969–1980 profesor „social work” i zdrowia psychicznego rodziny w National Catholic School of Social Service, The Catholic University of America w Waszyngtonie. W latach 1961–1981 prowadziła ośrodki zdrowia psychicznego rodziny w szpitalach psychiatrycznych (John Hopkins i Spring Grove) w stanie Maryland. W 1980 r. zorganizowała specjalizację zdrowia psychicznego rodziny na wydziale psychologii Loyola College w Maryland. Była członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Debiutowała w 1939 r. wierszem Junacy opublikowanym w warszawskim piśmie „Lech”. Od połowy lat 50. publikowała artykuły naukowe oraz opowiadania w polskiej prasie emigracyjnej (m.in.: „Kultura”, „Zeszyty Historyczne”, „Tydzień Polski”). Jest autorką wielu powieści i książek naukowych z zakresu socjologii. Otrzymała m.in. nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie im. H. Naglerowej (1965, za powieść Olivia), Nagrodę im. A. Godlewskiej (1974), nagrodę londyńskich „Wiadomości” (1978), The Catholic University Alumni Association of America (1981, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie pracy społecznej), im. W. Pietrzaka (1987), im. B. Prusa (1990, za powieści Cień księdza Piotra i Szmaragdowa zjawa), Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Londynie (1993, za powieść Tajemnica zwyciężonych), nagrodę Fundacji W. i N. Turzańskich w Toronto (1996) oraz nagrodę Fundacji Promocji Spraw Słowiańskich „Ex oriente lux” (2001).
|