Ks. Stanisław Kowalczyk
Wydanie I
Lublin: Norbertinum, 2017
Objętość 270, [3] s.
Format 170 x 240 mm
Oprawa miękka klejona
ISBN 978-83-7222-613-6
[ Opracowanie o społecznej nauce Kościoła ]
O książce
Naturalną konsekwencją personalistycznej antropologii i filozofii społecznej jest etos inspirujący oraz normujący życie człowieka w różnych jego sektorach. Osoba ludzka, będąca rozumnym, wolnym i aktywnym podmiotem, nie może rezygnować z odpowiedzialności za swe życie: aprobowane wartości, wybory, decyzje, działania oraz ich rezultaty. Historia filozoficznej refleksji ukazuje wiele modeli etycznych, bardziej znane to: konwencjonalizm, naturalistyczny redukcjonizm, utylitaryzm indywidualistyczny lub społeczny, emotywizm, prawny rygoryzm, subiektywizm, historycyzm, etyczny personalizm. Ten ostatni występuje w różnych odmianach: klasyczno-metafizycznej, fenomenologicznej i psychologiczno-aksjologicznej.
Czołowym przedstawicielem etyki odwołującej się do metafizycznej koncepcji człowieka był św. Tomasz z Akwinu, fenomenologiczna wersja etyki personalistycznej jest prezentowana przez Franciszka Brentano, Maksa Schelera i Dietricha von Hildebranda. Etyka o profilu psychologiczno-aksjologicznym posiada współcześnie wielu przedstawicieli, których poglądy niejednokrotnie znacznie się różnią, są to m.in.: Alexius Meinong, Nicolai Hartmann, Louis Lavelle.
Etyka personalistyczna uznaje uniwersalny i normatywno-obligatoryjny charakter wartości i zasad moralno-etycznych. Zwolennicy etycznego subiektywizmu, zwykle powiązani z nurtem indywidualizmu, krytycznie oceniają etykę normatywną, preferując tzw. etykę wartości. Proponowana koncepcja jest dyskusyjna, wikła się bowiem w niekonsekwencję: jeżeli podstawowe wartości ludzkie – na czele z prawdą, sprawiedliwością, solidarnością i miłością – są niepodważalne i uniwersalne, to naturalną ich konsekwencją są uniwersalne normy moralne.
Etyka personalistyczna odwołuje się również do idei prawa naturalnego, które było i jest akceptowane w różnych epokach historycznych, obszarach kulturowo-cywilizacyjnych i religijnych wierzeniach. Współcześnie dyskutowany jest problem zakresu oddziaływania i obowiązywania norm moralnych. Klasyczny liberalizm i neoliberalizm za podstawę etyki przyjmują teorię umowy społecznej, w konsekwencji tego ewentualną akceptację oraz stosowanie wymogów etyki normatywnej zawężają do sfery indywidualno-prywatnej powiązanej głównie z życiem rodzinnym. Nauka społeczna Kościoła katolickiego jednoznacznie uznaje uniwersalny charakter wartości i norm etycznych, obowiązujący także w różnych sektorach życia publicznego: ekonomicznego, społecznego, politycznego, techniczno-naukowego, międzynarodowego. Człowiek jest ontyczno-osobową jednością, posiada jedną duchową „twarz”, nie może więc stosować różnych zasad moralnych w życiu osobistym i społecznym.
[...] książka zawiera m.in. syntetyczną charakterystykę nauki społecznej Kościoła, wskazuje na powiązania antropologii z etyką ekonomiczno-społeczną, pracą, przedsiębiorczością, prawami człowieka, prawami rodziny oraz ideą wolności życia gospodarczego, a także zestawia etykę chrześcijańską z etyką liberalnego kapitalizmu. Drugim blokiem tematycznym rozważań tej pracy jest problematyka narodu omawiana w kontekście europejskiej i globalno-światowej integracji. Zagadnienia etyczno-aksjologiczne były już omawiane w niektórych wcześniejszych mych pracach.
Spis treści
Wstęp
I. Nauka społeczna Kościoła – struktura doktrynalna, status metodologiczny, profil
II. Antropologia personalistyczna podstawą etyki społeczno-ekonomicznej w nauczaniu Jana Pawła II i Benedykta XVI
III. Antropologiczno-personalistyczny wymiar pracy
IV. Personalistyczna aksjologia przedsiębiorczości
V. Personalistyczne podstawy rozwoju w encyklice Sollicitudo rei socialis Jana Pawła II
VI. Nauczanie społeczne papieża Franciszka
VII. Państwo a problem sprawiedliwości społecznej
VIII. Prawa osobowe człowieka w społecznym nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego
IX. Personalistyczne i etyczne podstawy ekonomicznych praw człowieka
X. Liberalno-indywidualistyczna koncepcja praw człowieka
XI. Jan Paweł II a rodzina i jej prawa moralno-społeczne
XII. Chrześcijańska koncepcja wolności życia gospodarczego
XIII. Dylematy cywilizacji techniczno-konsumpcyjnej
XIV. Etos kapitalizmu – profil, pozytywy, ograniczenia, dylematy
XV. Problematyka narodu w pismach kardynała Stefana Wyszyńskiego
XVI. Idea narodu w społecznym nauczaniu Jana Pawła II
XVII. Zagrożenia narodu w katechezie pielgrzymkowej Jana Pawła II
XVIII. Jan Paweł II a proces integracyjny Europy
XIX. Rola państw narodowych a proces integracji europejskiej
Nota bibliograficzna
Literatura przedmiotu
Aneks: Bibliografia prac Księdza Prof. dra hab. Stanisława Kowalczyka w latach 1959-2017
O Autorze
Ks. prof. dr hab. Stanisław Witold Kowalczyk – duchowny katolicki, infułat, profesor zwyczajny, doktor habilitowany teodycei, profesor i były kierownik Katedry Filozofii Społecznej na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Były Dziekan Wydziału Nauk Społecznych KUL oraz były Rektor WSD w Sandomierzu.
Urodził się 15 czerwca 1932 roku w Sieciechowie, w rodzinie rolniczej. Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości uczęszczał początkowo do gimnazjum w Kozienicach, a następnie wstąpił do Niższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Po złożeniu egzaminu dojrzałości w miejscowym Liceum Ogólnokształcącym typu humanistycznego, w 1949 roku wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Po odbyciu pięcioletnich studiów filozoficzno-teologicznych, 19 grudnia 1954 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk bpa Jana Lorka. W roku 1954 podjął dalsze studia filozoficzne na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. Na podstawie pracy przygotowanej pod kierunkiem o. prof. Mieczysława A. Krąpca „Koncepcja analogii u Franciszka Brentany” uzyskał magisterium z filozofii (1957). W roku następnym, na podstawie dysertacji „Tomistyczna koncepcja jedności transcendentalnej”, uzyskał stopień naukowy doktora filozofii.
Bezpośrednio po ukończeniu studiów w 1958 roku, został mianowany wykładowcą filozofii w Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu. W roku 1963 rozpoczął zajęcia dydaktyczno-naukowe na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL, gdzie otrzymał stanowisko adiunkta w I Katedrze Metafizyki, kierowanej przez ks. prof. Stanisława Adamczyka. 4 grudnia 1968 roku otrzymał tytuł doktora habilitowanego teodycei na podstawie rozprawy „Bóg jako Dobro Najwyższe według Świętego Augustyna”. Od 1970 roku pracował w Międzywydziałowym Zakładzie Leksykograficznym i równocześnie prowadził wykłady z filozofii Boga na wydziałach Filozofii Chrześcijańskiej oraz Teologicznym KUL. Uchwałą Senatu Akademickiego 22 października 1977 roku otrzymał stanowisko docenta, zatwierdzone przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Techniki rok później. 1 października 1981 roku objął stanowisko docenta na reaktywowanym Wydziale Nauk Społecznych KUL. Od listopada 1984 roku kierował nowo utworzoną na tym Wydziale Katedrą Filozofii Społecznej. W jej ramach prowadzone były wykłady z problematyki filozoficznych podstaw światopoglądu, filozofii społecznej oraz centralnych zagadnień filozofii współczesnej. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał uchwałą Senatu Akademickiego KUL z dnia 26 czerwca 1985 roku, zaś tytuł profesora zwyczajnego – dnia 9 marca 1991 roku.
W latach 1990-1993 pełnił funkcję dziekana Wydziału Nauk Społecznych KUL. Jako dziekan pracował w senackich komisjach KUL: do Spraw Nauki, do Spraw Kontaktów Zagranicznych oraz Komisji Kontrolnej. Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna ks. Stanisława Kowalczyka wykracza poza Katolicki Uniwersytet Lubelski. W latach 1992-1995 Ksiądz Profesor był rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Należy także podkreślić jego pracę w Komisji Episkopatu Polski do Spraw Dialogu z Niewierzącymi (1984-1994) oraz w Komisji do Spraw Kultury (1994-1996) Zapraszany przez Episkopat, aktywnie uczestniczył w spotkaniach i sympozjach naukowych organizowanych przez te komisje.
Integralną częścią pracy naukowo-dydaktycznej ks. Kowalczyka jest także uczestnictwo w wielu krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz sympozjach naukowych. Ponadto warto zaznaczyć, iż lubelski Filozof wchodzi do składu osobowego zespołów redakcyjnych i rad naukowych „Studiów Sandomierskich”, „Studiów Polonijnych”, „Roczników Nauk Społecznych”, „Vox Patrum”, „Religion in Eastern Europe”, „Dialogue and Universalism”. Współpracuje także stale z pismami zagranicznymi („Augustinus”, „Studio Augustiniano”, „Divus Thomas”, „Ateisto e Dialogo”, „Giornale di Metafisica”) i polskimi („Studia Philosophiae Christianae”, „Chrześcijanin w świecie”, „Ateneum Kapłańskie”, „Colloquium Salutis”, „Roczniki Filozoficzne”, „Studia Płockie”, „Zeszyty Naukowe KUL”).
W styczniu 2011 roku został uhonorowany doktoratem honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
|
![](javascript: windowFoto( "files/products/Kowalczyk_Elementy_www_120.jpg", sTitle+": " );)
